فستیوال موسیقی مونترال کانادا International Festival of JAZZ -Montreal CANADA

جشنواره جهانی جاز مونترال از روز شنبه بیست و پنجم ژوئن با کنسرتی از پاکو دو لوچیا و گروه خواننده ها و رقصنده هایش آغاز شده است.

این جشنواره که امسال سی و دومین دوره خود را پشت سر می گذارد، با شرکت بیش از دو هزار هنرمند و نزدیک به پانصد کنسرت که حدود دوسوم آنها رایگان است و در هوای آزاد برگزار می شود، یکی از جاذبه های گردشگری مونترال، دومین شهر بزرگ کانادا و مشهور به پایتخت فرهنگی آن است.

   

از نخستین جشنواره جاز مونترال در سال ۱۹۸۰ دوازده هزار نفر دیدن کردند ولی در سال های اخیر، شمار بازدیدکنندگان به نزدیک دو میلیون نفر رسیده است.

برخی از بزرگ ترین چهره های معاصر موسیقی جاز که دست کم با یک بار حضور به جشنواره مونترال اعتبار بخشیده اند، الا فیتز جرالد، اسکار پیترسون، آنتونیو کارلوس ژوبیم، هربی هنکوک، سانی رالینز، چیک کوریا، کیت جارت، وینتون مارسالیس، دیو بروبک و وودی آلن بوده اند.

"در جشنواره امسال، گذشته از پاکو دو لوچیا، آهنگساز و نوازنده برجسته گیتار فلامنکو، هنرمندان متفاوتی مثل پرینس و ماریان فیث فول، دو خواننده و ترانه سرای مشهور امریکایی و بریتانیایی حضور دارند."

جشنواره همچنین برای رسیدن به محبوبیت کنونی، در کنار موسیقی جاز سنتی و جاز مدرن که بدنه اصلی برنامه ها را تشکیل می دهد به شاخه های جانبی موسیقی جاز و حتی دیگر انواع موسیقی مردمی از پاپ، راک، تکنو، فانک، سول و کانتری گرفته تا موسیقی الکترونیک و ایتنرنشنال هم خوشامد می گوید.

از میان چهره های سرشناس دیگر انواع موسیقی معاصر که طی سال های گذشته موجب رونق بازار جشنواره جاز مونترال شده اند، می توان از لئونارد کوهن، باب دیلن، جیمز براون، ری چارلز، استیوی واندر و یان گاربارک یاد کرد.

در جشنواره امسال هم گذشته از پاکو دو لوچیا، آهنگساز و نوازنده برجسته گیتار فلامنکو، هنرمندان متفاوتی مثل پرینس و ماریان فیث فول، دو خواننده و ترانه سرای مشهور امریکایی و بریتانیایی حضور دارند.

پرینس، خواننده آمریکایی، از هنرمندان حاضر در جشنواره امسال است

کنسرت در زیر باران

در میان انبوه گردشگرهایی که برای دیدار از جشنواره جاز به مونترال می آیند، چهل در صدشان بلیت برنامه های مورد نظر خود را پیش از عزیمت به طریق آنلاین خریداری می کنند، اما مشکل این افراد برنامه های داخل سالن نیست، بلکه تماشای کنسرت های پرشور در هوای آزاد گاهی در زیر باران های تند موسمی است.

مسئولان معمولأ به خاطر باران برنامه های هوای آزاد را لغو نمی کنند، مگر این که خطر توفان باشد؛ با این اوصاف جالب است که رکورد بزرگترین استقبال از یک برنامه فضای آزاد در سال ۲۰۰۰ که جشنواره یکی از نامساعدترین شرایط جوی طول تاریخش را تجربه کرد، ثبت شده است. در این برنامه که گروه هنرمندان رقص و موسیقی سنتی برزیلی به مناسبت بزرگداشت پانصدمین سال تولد کشور خود برگزار کردند، بیش از ۲۲۵ هزار تماشاگر حضور یافتند.

کشف استعدادها

"برخی از بزرگ ترین چهره های معاصر موسیقی جاز که دست کم با یک بار حضور به جشنواره مونترال اعتبار بخشیده اند، الا فیتز جرالد، اسکار پیترسون، آنتونیو کارلوس ژوبیم، هربی هنکوک، سانی رالینز، چیک کوریا، کیت جارت، وینتون مارسالیس، دیو بروبک و وودی آلن بوده اند"

جشنواره روهایی که از مدت ها پیش انتظار برنامه های مورد علاقه شان را می کشند، نقش مهمی در پیدا کردن بخت دریافت جوایز گرمی (مهم ترین جایزه عالم موسیقی در حد اسکار برای سینما) برای هنرمندان دارند؛ به عبارت دیگر اهدای جوایز گرمی به موسیقیدان های جوان، گذاشتن مهر تأیید بر نظر و استقبال پیشاپیش از برنامه آنها در این گونه جشنواره هاست.

جشنواره جاز مونترال با دعوت از استعدادهای جوان و برگزاری کنسرت در فضای پرچنب و جوشی که چهار صد گزارشگر، اخبارش را بازتاب می دهند، و در شبکه های تلویزیونی کانادایی و امریکایی فرصت پخش می یابند، تاکنون سکوی پرشی برای هنرمندان و ستاره های تازه عالم جاز از جمله نورا جونز، سوزان ابواهل و داینا کرال بوده که این آخری با موفقیت پیاپی آلبوم هایش با فروش های میلیونی، بازار جدیدی برای موسیقی جاز اصیل گشود.

در جشنواره جاز امسال نیز دو چهره تازه حضور دارند که یکی از آنها، نابغه کم سن و سال، نیکی یانوفسکی ستاره درخشان عالم جاز، متولد همستدِ کبک و ساکن مونترال است که برای نخستین بار در سال ۲۰۰۶ در حالی که دوازده سال بیشتر نداشت در این جشنواره به جهان موسیقی معرفی شد و از آن زمان تاکنون با شرکت و اجرای برنامه در مراسم و مجامعی مثل افتتاحیه المپیک زمستانی ونکوور و المپیک معلولان، سالن المپیای پاریس و کلاب بلونت نیویورک در جاده موفقیت پیش می رود.

یانوفسکی گرچه تا رسیدن به بلوغ هنری و استفاده از همه امکان های صدایش فاصله دارد، ولی او را از هم اکنون با الا فیتزجرالد مقایسه می کنند که از سنین بلوغ وارد صحنه شد و تا پایان حیات به خواندن ادامه داد. اجرای قطعه معروف و مشکل الا فیتز جرالد به نام "ایر مایل اسپشال" توسط یانوفسکی خردسال به راستی شنیدنی است.

توماس انکو، نوازنده جوان فرانسوی با آلبوم روزی شاهزاده من خواهد آمد به شهرت رسیده است

هنرمند جوان دیگری که امسال در جشنواره حضور دارد چهره تازه جاز فرانسه، توما انکو است که با تریوی خود به همین نام، روز دوم ژوئیه به روی صحنه می آید.

انکو نوازنده بیست و سه ساله پیانو و ویولون در سال ۲۰۱۰ جایزه جنگوی طلایی را که به نام جنگو رینهاردت آهنگساز و نوازنده کولی افسانه ای بلژیکی به بهترین استعدادهای جوان جاز اهدا می شود از آن خود کرد.

"یانوفسکی گر چه تا رسیدن به بلوغ هنری و استفاده از همه امکان های صدایش فاصله دارد، ولی او را از هم اکنون با الا فیتزجرالد مقایسه می کنند که از سنین بلوغ وارد صحنه شد و تا پایان حیات به خواندن ادامه داد."

انکو نوازندگی را زیر نظر و حمایت دیدیه لاک وود نوازنده ویولون جاز آغاز کرد و با دومین آلبومش "شاهزاده من از راه خواهد رسید" که توسط تهیه کننده های ژاپنی به بازار فرستاد به شهرتی فوری رسید.

بازی اعداد

دو تن از سرشناس ترین استادهای جاز مدرن در جشنواره امسال دیو هلند از بریتانیا و انور ابراهیم از تونس هستند.

دیو هلند متولد اول اکتبر (روز جهانی موسیقی)، امسال شصت و پنجمین سال تولد خود و پنجاهمین سال فعالیت هنری اش را با سه کنسرت بزرگ در مونترال جشن می گیرد. همزمانی روز تولد هلند با روز جهانی موسیقی با خبر دیگری تکمیل می شود و آن تقارن روز تولد انور ابراهم با خروج نیروهای بیگانه از تونس و اعلام جمهوری در زادگاه او به سال ۱۹۵۷ است.

و تقارن سومی که این دو موضوع را به هم ربط می دهد برگزاری یک کنسرت مشترک توسط دو هنرمند است که صرف نظر از آن کنسرت های مستقلی نیز در این جشنواره با گروه خود اجرا می کنند.

دیو هلند از سرشناس ترین استادان جاز مدرن بریتانیاست

دیو هلند نوازنده کنترباس از پانزده سالگی مدرسه را ترک کرد و در حالی که همزمان از یک نوازنده برجسته ارکستر سمفونیک بی بی سی درس موسیقی می گرفت در رستوران ها و کلوب های شبانه به کار و نوازندگی پرداخت.

نقطه عطف زندگی دیو هلند دیدار مایلز دیویس، آهنگساز و نوازنده افسانه ای جاز از کلوب شبانه ای در لندن بود که او در آنجا نوازندگی می کرد.

مایلز دیویس او را به امریکا دعوت کرد و این اتفاقی بود که در دهه هفتاد رخ داد. آشنایی با فرهنگ و جامعه جوان امریکا، جنبش های ضد جنگ و حقوق بشر و دیدار با هنرمندان در وود استاک، به گفته دیو هلند، تأثیری عمیق بر شخصیت و هنر او گذاشت، هنری که با ترکیب دو مکتب جاز کلاسیک دوک الینگتون و جاز پیشرو مایلز دیویس و جان کالترین، به موسیقی دیو هلند رنگ آمیزی غنی و حال و هوایی بدیع داده است.

انور ابراهیم آهنگساز و نوازنده عود تونسی نیز تجربه های متفاوتی را به عنوان هنرمند شرقی در اروپا و پاریس دهه هشتاد میلادی پشت سر گذاشته است. اما آنچه دیو هلند و انور ابراهیم را به هم نزدیک می کند، همان متفاوت بودن دنیاهایشان و نیاز به شناخت یکدیگر از طریق زبان مشترک موسیقی است.

اختلاف فرهنگی یا اختلاط فرهنگی

"آنچه دیو هلند و انور ابراهیم را به هم نزدیک می کند، همان متفاوت بودن دنیاهایشان و نیاز به شناخت یکدیگر از طریق زبان مشترک موسیقی است"

"من با گیتارم با یک دست، سنت را نگه می دارم و با دست دیگر هر آنچه را در دنیا می بینم و از آن می آموزم به موسیقی فلامنکو وارد می کنم."

این گفته پاکو دو لوچیا در نشست مطبوعاتی اش است.

اگر بتوان تعریف ساده ای از جهانی بودن هنر به دست داد، شاید همین باشد، تعریفی که دیو هلند و انور ابراهیم نیز مثل بسیاری از هنرمندان شرق و غرب ضمن کار با هم به آن رسیده اند.

زمانی که دیو هلند در نوجوانی به گفته خودش دست از اوراق درس و مدرسه شست و به علم عشق که برای او همان موسیقی بود رو آورد، سال ها طول کشید تا با نخستین کار برجسته اش "کنفرانس پرندگان" که یادآور منطق الطیر عطار است، جایگاه خود را به عنوان هنرمندی خلاق در عرصه موسیقی جاز پیشرو تثبیت کند. اما دیو پس از این موفقیت آرام نگرفت. کشف فرهنگ و جامعه امریکا به عنوان هنرمندی بریتانیایی تبار، نیاز او را به شناخت شرق و فرهنگ های دیگر بیشتر کرد.

پاکو دو لوچیا

"من با گیتارم با یک دست، سنت را نگه می دارم و با دست دیگر هر آنچه را در دنیا می بینم و از آن می آموزم به موسیقی فلامنکو وارد می کنم."

دیدار و همکاری با انور ابراهیم از همین نیاز البته دو جانبه سرچشمه گرفته است.

و انور ابراهیم نیز که سازنده موسیقی فیلم هم هست و گذشته از سینمای تونس سابقه همکاری با کوستا گاوراس را در کارنامه خود دارد، تعامل فرهنگی در دنیای امروز را بسیار مهم تر از تفاوت هایی می داند که نظام های دیکتاتوری برای حفظ قدرتشان بر آن پافشاری می کنند.

ابراهیم انور با چنین تفکری تا جایی که به خودش و هنرش مربوط است از زبان جهانی موسیقی به عنوان سفیر صلح و دوستی استفاده می کند.

خانه داینا کرال

دایانا کرال

مسؤولان جشنواره جاز مونترال امسال مقدم دایانا کرال را بسیار گرامی داشته اند و جشنواره خود را خانه این خواننده متولد ایالت بریتیش کلمبیای کانادا می خوانند که هنوز در سال های میانی خلاقیت هنری اش حرف های بسیاری برای گفتن دارد.

دایانا کرال نخستین بار در سال ۱۹۹۵ در جشنواره جاز مونترال ظاهر شد و چنان خوش درخشید که از همان زمان نگاه صاحب نظران و رسانه های دنیای موسیقی را به خود جلب کرد. پس از آن دایانا کرال بارها در جشنواره جاز مونترال از جمله در جشن بیست و پنجمین دوره آن در سال ۲۰۰۴ شرکت کرده است.

او در نخستین کنسرت از سه برنامه امسالش، روز بیست ششم ژوئن در سالن هزار و پانصد نفری مزونف ظاهر شد و این بار بدون ارکستر با اجرای پیانو و آواز، شور و احساسات شدید سالن لبریز از تماشاگران را برانگیخت.

برنامه های جانبی جشنواره جاز مونترال از نمایشگاه نقاشی و طراحی پوستر، نمایش فیلم های موزیکال در سینما تک کبک، نمایش فیلم های انیمیشن جاز در غرفه های جشنواره، و رقص و آواز ونمایش های خیابانی در کنار برنامه های مخصوص کودکان طی روزهای مختلف جشنواره جریان دارد.

جشنواره جاز مونترال تا دوشنبه چهارم ژوئیه ادامه دارد.

http://www.montrealjazzfest.com

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=682934358388821&set=a.385570458125214.113666.292333377448923&type=1&theater